1 Zakład Bioinformatyki, Instytut Informatyki, Uniwersytet w Białymstoku

Correspondence: Jarosław Kotowicz <>

1 Estymacja przedziałowa - przedziały ufności

1.1 Przedział ufności dla średniej (rozkład normalny ze znanym odchyleniem standardowym).

CI_normal_mean_norm <- function(x, odchylenie = 1, alpha = .05) {
  error <- qnorm(1 - alpha/2)*odchylenie/sqrt(length(x))
  lewy_koniec <- mean(x, na.rm = TRUE) - error
  prawy_koniec <- mean(x, na.rm = TRUE) + error
  cat(paste((1-alpha)*100, "%", "przedział ufności dla średniej przy założeniu, że cecha ma rozkład normalny to:\n [", lewy_koniec, ",", prawy_koniec, "]" ))
}

1.2 Przedział ufności dla średniej (rozkład normalny z nieznanym odchyleniem standardowym).

CI_normal_mean_t <- function(x, alpha = .05) {
  df <- length(x) - 1
  error <- qt(1 - alpha/2, df = df)*sd(x, na.rm = TRUE)/sqrt(length(x))
  lewy_koniec <- mean(x, na.rm = TRUE) - error
  prawy_koniec <- mean(x, na.rm = TRUE) + error
  cat(paste((1-alpha)*100, "%", "przedział ufności dla średniej przy założeniu, że cecha ma rozkład normalny to:\n [", lewy_koniec, ",", prawy_koniec, "]" ))
}

1.3 Przedział ufności dla średniej (rozkład nieznany, ale duża próba).

CI_normal_mean <- function(x, alpha = .05) {
  error <- qnorm(1 - alpha/2)*sd(x, na.rm = TRUE)/sqrt(length(x))
  lewy_koniec <- mean(x, na.rm = TRUE) - error
  prawy_koniec <- mean(x, na.rm = TRUE) + error
  cat(paste((1-alpha)*100, "%", "przedział ufności dla średniej przy założeniu, że cecha ma rozkład normalny to:\n [", lewy_koniec, ",", prawy_koniec, "]" ))
}

1.4 Testujemy zachowanie funkcji

set.seed(20200401)
x <- rnorm(1000, mean = 2, sd = 3)
CI_normal_mean_norm(x, odchylenie = 3, alpha = .05)
95 % przedział ufności dla średniej przy założeniu, że cecha ma rozkład normalny to:
 [ 1.94634129517476 , 2.31821831455749 ]
CI_normal_mean_norm(x, odchylenie = 3, alpha = .01)
99 % przedział ufności dla średniej przy założeniu, że cecha ma rozkład normalny to:
 [ 1.88791518097553 , 2.37664442875672 ]
CI_normal_mean_t(x, alpha = .05)
95 % przedział ufności dla średniej przy założeniu, że cecha ma rozkład normalny to:
 [ 1.94201133583765 , 2.3225482738946 ]
CI_normal_mean_t(x, alpha = .01)
99 % przedział ufności dla średniej przy założeniu, że cecha ma rozkład normalny to:
 [ 1.88204955960098 , 2.38251005013127 ]
CI_normal_mean(x, alpha = .05)
95 % przedział ufności dla średniej przy założeniu, że cecha ma rozkład normalny to:
 [ 1.94224185577546 , 2.32231775395679 ]
CI_normal_mean(x, alpha = .01)
99 % przedział ufności dla średniej przy założeniu, że cecha ma rozkład normalny to:
 [ 1.88252760435876 , 2.3820320053735 ]

1.5 Przedziały ufności dostępne w bibliotekach R

1.5.1 Bibliotek stat

t.test(x, conf.level = .95)

    One Sample t-test

data:  x
t = 21.991, df = 999, p-value < 2.2e-16
alternative hypothesis: true mean is not equal to 0
95 percent confidence interval:
 1.942011 2.322548
sample estimates:
mean of x 
  2.13228 
t.test(x, conf.level = .99)

    One Sample t-test

data:  x
t = 21.991, df = 999, p-value < 2.2e-16
alternative hypothesis: true mean is not equal to 0
99 percent confidence interval:
 1.88205 2.38251
sample estimates:
mean of x 
  2.13228 
t.test(x, mu = 2, conf.level = .95)

    One Sample t-test

data:  x
t = 1.3643, df = 999, p-value = 0.1728
alternative hypothesis: true mean is not equal to 2
95 percent confidence interval:
 1.942011 2.322548
sample estimates:
mean of x 
  2.13228 

1.5.2 Bibliotek Rmisc

library(Rmisc)
CI(x)
   upper     mean    lower 
2.322548 2.132280 1.942011 

1.5.3 Bibliotek DescTools

library(DescTools)
MeanCI(x, na.rm = TRUE)
    mean   lwr.ci   upr.ci 
2.132280 1.942011 2.322548 
MeanCI(x, sd = 3, na.rm = TRUE)
    mean   lwr.ci   upr.ci 
2.132280 1.946341 2.318218 

2 Praca domowa

  1. Napisać funkcję, która będzie wyznaczała przedział ufności dla wariancji.
  2. Przypomnije sobie wszystko dotyczące testowania hipotez, co była na wykładach.
LS0tDQp0aXRsZTogIlN0YXR5c3R5a2EgbWF0ZW1hdHljem5hIChraWVydW5layBpbmZvcm1hdHlrYSBpIGVrb25vbWV0cmlhKSAtIGxhYm9yYXRvcml1bSA0Ig0KYXV0aG9yOg0KLSBKYXJvc8WCYXcgS290b3dpY3o6DQogICAgY29ycmVzcG9uZGVuY2U6IG5vDQogICAgZW1haWw6IGoua290b3dpY3pAdXdiLmVkdS5wbA0KICAgIGluc3RpdHV0ZTogSUlVd0INCmRhdGU6ICIxIGt3aWV0bmlhIDIwMjByLiAoZ3J1cGEgSSksIDgga3dpZXRuaWEgMjAyMHIuIChncnVwYSAyKSINCm91dHB1dDoNCiAgaHRtbF9ub3RlYm9vazoNCiAgICBmaWdfY2FwdGlvbjogeWVzDQogICAgaGlnaGxpZ2h0OiBoYWRkb2NrDQogICAgbnVtYmVyX3NlY3Rpb25zOiB5ZXMNCiAgICBwYW5kb2NfYXJnczoNCiAgICAtIC0tbHVhLWZpbHRlcj1zY2hvbGFybHktbWV0YWRhdGEubHVhDQogICAgLSAtLWx1YS1maWx0ZXI9YXV0aG9yLWluZm8tYmxvY2tzLmx1YQ0KICAgIHRoZW1lOiBjZXJ1bGVhbg0KICAgIHRvYzogeWVzDQppbnN0aXR1dGU6DQotIElJVXdCOiBaYWvFgmFkIEJpb2luZm9ybWF0eWtpLCBJbnN0eXR1dCBJbmZvcm1hdHlraSwgVW5pd2Vyc3l0ZXQgdyBCaWHFgnltc3Rva3UNCmNzbDogYmlnLWRhdGEtYW5kLWluZm9ybWF0aW9uLWFuYWx5dGljcy5jc2wNCmFsd2F5c19hbGxvd19odG1sOiB5ZXMNCi0tLQ0KDQpgYGB7ciBzZXR1cCwgaW5jbHVkZT1GQUxTRX0NCmtuaXRyOjpvcHRzX2NodW5rJHNldChlY2hvID0gVFJVRSkNCmBgYA0KDQojIEVzdHltYWNqYSBwcnplZHppYcWCb3dhIC0gcHJ6ZWR6aWHFgnkgdWZub8WbY2kNCg0KYGBge3IgbWVzc2FnZT1UUlVFLCB3YXJuaW5nPVRSVUUsIGluY2x1ZGU9RkFMU0V9DQpybShsaXN0ID0gbHMoKSkNCmBgYA0KDQojIyBQcnplZHppYcWCIHVmbm/Fm2NpIGRsYSDFm3JlZG5pZWogKHJvemvFgmFkIG5vcm1hbG55IHplIHpuYW55bSBvZGNoeWxlbmllbSBzdGFuZGFyZG93eW0pLg0KYGBge3J9DQpDSV9ub3JtYWxfbWVhbl9ub3JtIDwtIGZ1bmN0aW9uKHgsIG9kY2h5bGVuaWUgPSAxLCBhbHBoYSA9IC4wNSkgew0KICBlcnJvciA8LSBxbm9ybSgxIC0gYWxwaGEvMikqb2RjaHlsZW5pZS9zcXJ0KGxlbmd0aCh4KSkNCiAgbGV3eV9rb25pZWMgPC0gbWVhbih4LCBuYS5ybSA9IFRSVUUpIC0gZXJyb3INCiAgcHJhd3lfa29uaWVjIDwtIG1lYW4oeCwgbmEucm0gPSBUUlVFKSArIGVycm9yDQogIGNhdChwYXN0ZSgoMS1hbHBoYSkqMTAwLCAiJSIsICJwcnplZHppYcWCIHVmbm/Fm2NpIGRsYSDFm3JlZG5pZWogcHJ6eSB6YcWCb8W8ZW5pdSwgxbxlIGNlY2hhIG1hIHJvemvFgmFkIG5vcm1hbG55IHRvOlxuIFsiLCBsZXd5X2tvbmllYywgIiwiLCBwcmF3eV9rb25pZWMsICJdIiApKQ0KfQ0KYGBgDQoNCiMjIFByemVkemlhxYIgdWZub8WbY2kgZGxhIMWbcmVkbmllaiAocm96a8WCYWQgbm9ybWFsbnkgeiBuaWV6bmFueW0gb2RjaHlsZW5pZW0gc3RhbmRhcmRvd3ltKS4NCmBgYHtyfQ0KQ0lfbm9ybWFsX21lYW5fdCA8LSBmdW5jdGlvbih4LCBhbHBoYSA9IC4wNSkgew0KICBkZiA8LSBsZW5ndGgoeCkgLSAxDQogIGVycm9yIDwtIHF0KDEgLSBhbHBoYS8yLCBkZiA9IGRmKSpzZCh4LCBuYS5ybSA9IFRSVUUpL3NxcnQobGVuZ3RoKHgpKQ0KICBsZXd5X2tvbmllYyA8LSBtZWFuKHgsIG5hLnJtID0gVFJVRSkgLSBlcnJvcg0KICBwcmF3eV9rb25pZWMgPC0gbWVhbih4LCBuYS5ybSA9IFRSVUUpICsgZXJyb3INCiAgY2F0KHBhc3RlKCgxLWFscGhhKSoxMDAsICIlIiwgInByemVkemlhxYIgdWZub8WbY2kgZGxhIMWbcmVkbmllaiBwcnp5IHphxYJvxbxlbml1LCDFvGUgY2VjaGEgbWEgcm96a8WCYWQgbm9ybWFsbnkgdG86XG4gWyIsIGxld3lfa29uaWVjLCAiLCIsIHByYXd5X2tvbmllYywgIl0iICkpDQp9DQpgYGANCg0KIyMgUHJ6ZWR6aWHFgiB1Zm5vxZtjaSBkbGEgxZtyZWRuaWVqIChyb3prxYJhZCBuaWV6bmFueSwgYWxlIGR1xbxhIHByw7NiYSkuDQpgYGB7cn0NCkNJX25vcm1hbF9tZWFuIDwtIGZ1bmN0aW9uKHgsIGFscGhhID0gLjA1KSB7DQogIGVycm9yIDwtIHFub3JtKDEgLSBhbHBoYS8yKSpzZCh4LCBuYS5ybSA9IFRSVUUpL3NxcnQobGVuZ3RoKHgpKQ0KICBsZXd5X2tvbmllYyA8LSBtZWFuKHgsIG5hLnJtID0gVFJVRSkgLSBlcnJvcg0KICBwcmF3eV9rb25pZWMgPC0gbWVhbih4LCBuYS5ybSA9IFRSVUUpICsgZXJyb3INCiAgY2F0KHBhc3RlKCgxLWFscGhhKSoxMDAsICIlIiwgInByemVkemlhxYIgdWZub8WbY2kgZGxhIMWbcmVkbmllaiBwcnp5IHphxYJvxbxlbml1LCDFvGUgY2VjaGEgbWEgcm96a8WCYWQgbm9ybWFsbnkgdG86XG4gWyIsIGxld3lfa29uaWVjLCAiLCIsIHByYXd5X2tvbmllYywgIl0iICkpDQp9DQpgYGANCg0KIyMgVGVzdHVqZW15IHphY2hvd2FuaWUgZnVua2NqaQ0KYGBge3J9DQpzZXQuc2VlZCgyMDIwMDQwMSkNCnggPC0gcm5vcm0oMTAwMCwgbWVhbiA9IDIsIHNkID0gMykNCmBgYA0KDQpgYGB7cn0NCkNJX25vcm1hbF9tZWFuX25vcm0oeCwgb2RjaHlsZW5pZSA9IDMsIGFscGhhID0gLjA1KQ0KYGBgDQoNCmBgYHtyfQ0KQ0lfbm9ybWFsX21lYW5fbm9ybSh4LCBvZGNoeWxlbmllID0gMywgYWxwaGEgPSAuMDEpDQpgYGANCg0KYGBge3J9DQpDSV9ub3JtYWxfbWVhbl90KHgsIGFscGhhID0gLjA1KQ0KYGBgDQoNCmBgYHtyfQ0KQ0lfbm9ybWFsX21lYW5fdCh4LCBhbHBoYSA9IC4wMSkNCmBgYA0KDQpgYGB7cn0NCkNJX25vcm1hbF9tZWFuKHgsIGFscGhhID0gLjA1KQ0KYGBgDQoNCmBgYHtyfQ0KQ0lfbm9ybWFsX21lYW4oeCwgYWxwaGEgPSAuMDEpDQpgYGANCg0KIyMgUHJ6ZWR6aWHFgnkgdWZub8WbY2kgZG9zdMSZcG5lIHcgYmlibGlvdGVrYWNoICoqUioqDQojIyMgQmlibGlvdGVrICoqc3RhdCoqDQoNCmBgYHtyfQ0KdC50ZXN0KHgsIGNvbmYubGV2ZWwgPSAuOTUpDQpgYGANCg0KYGBge3J9DQp0LnRlc3QoeCwgY29uZi5sZXZlbCA9IC45OSkNCmBgYA0KDQpgYGB7cn0NCnQudGVzdCh4LCBtdSA9IDIsIGNvbmYubGV2ZWwgPSAuOTUpDQpgYGANCg0KIyMjIEJpYmxpb3RlayAqKlJtaXNjKioNCmBgYHtyfQ0KbGlicmFyeShSbWlzYykNCmBgYA0KYGBge3J9DQpDSSh4KQ0KYGBgDQoNCiMjIyBCaWJsaW90ZWsgKipEZXNjVG9vbHMqKg0KDQpgYGB7cn0NCmxpYnJhcnkoRGVzY1Rvb2xzKQ0KYGBgDQoNCmBgYHtyfQ0KTWVhbkNJKHgsIG5hLnJtID0gVFJVRSkNCmBgYA0KDQpgYGB7cn0NCk1lYW5DSSh4LCBzZCA9IDMsIG5hLnJtID0gVFJVRSkNCmBgYA0KDQojIFByYWNhIGRvbW93YQ0KDQoxLiBOYXBpc2HEhyBmdW5rY2rEmSwga3TDs3JhIGLEmWR6aWUgd3l6bmFjemHFgmEgcHJ6ZWR6aWHFgiB1Zm5vxZtjaSBkbGEgd2FyaWFuY2ppLg0KMi4gUHJ6eXBvbW5pamUgc29iaWUgd3N6eXN0a28gZG90eWN6xIVjZSB0ZXN0b3dhbmlhIGhpcG90ZXosIGNvIGJ5xYJhIG5hIHd5a8WCYWRhY2guDQoNCg==